بخش‌خصوصی جور برجام را بکشد

به گزارش روزنامه جهان صنعت: اگرچه برخی سعی دارند تا پروسه برجام را زیر سوال ببرند اما واقعیت این است که با تلاش وزارت امور خارجه، گام‌های تاثیرگذاری در این راه برداشته شد به طوری که بسیاری از مشکلات بخش‌خصوصی و تجار رفع شد. بخش‌خصوصی در حال حاضر بیش از هر بخش دیگری متوجه تغییرات ایجاد شده در پسابرجام بوده و به این موضوع واقف است. در حال حاضر این بخش خواستار همکاری بیشتر وزارت امور خارجه با تجار و کارشناسان است تا به این طریق، فعالان حوزه دیپلماسی سیاسی به راه‌های جذب سرمایه‌گذار خارجی نیز تسلط پیدا کنند و دو طرف با همکاری مشترک برای افزایش تجارت خارجی ایران گام بردارند.
بر همین اساس بیست و دومین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه برگزار شد.
حضور وزیر امور خارجه در میان فعالان بخش‌خصوصی باعث شد هر کدام از اعضای اتاق بازرگانی علاوه بر قدردانی از اقدامات وی و همکارانش برای برجام، پیشنهادات جدیدی را در حضور وی مطرح کنند که نیاز به همکاری مشترک وزارت امور خارجه با بخش‌خصوصی دارد. از این موارد می‌توان به پیگیری الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی، ایجاد شرایط در وزارت امور خارجه برای معرفی بسته‌های سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیش از گذشته، آموزش دیدن سفیران و تمرکز سفارتخانه‌ها به جذب سرمایه‌گذاری خارجی با کمک سایر دستگاه‌ها و بخش‌خصوصی و ... اشاره کرد. همچنین استفاده از ظرفیت وزارت امور خارجه برای تقویت و تسریع روند مذاکرات تجارت آزاد و چندجانبه هم پیشنهاد دیگری بود که در این جلسه مطرح شد.
در این راستا وزیر امور خارجه علاوه بر قابل قبول بودن پیشنهادات اعضای اتاق بازرگانی بیان کرد: در مورد پیوستن به WTO تمام تلاش‌مان را می‌کنیم اما وزارت صنعت مسوول مستقیم این موضوع است. وی همچنین اظهار کرد: رایزنان بازرگانی باید وابسته به دولت باشند اما بخش‌خصوصی می‌تواند برای توسعه همکاری‌های تجاری با سایر کشورها، به ایجاد دفاتری در برخی از این کشورها اقدام کند که وزارت امور خارجه نیز به این بخش در این راه کمک می‌کند. ظریف همچنین از بخش‌خصوصی خواست تا این وزارتخانه را در کامل کردن بانک اطلاعاتی مورد بررسی‌اش کمک کند. در ادامه این نشست صحبت‌هایی هم در خصوص برجام و نگرانی‌های تجار از بر هم خوردن آن مطرح شد که به عقیده ظریف، برجام با خطر جدی مواجه نیست.
بخش‌خصوصی منفعت و هزینه برجام را بپذیرد
وزیر امور خارجه در بیست و دومین جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران با اشاره به اینکه رویکرد برجام در واقع رفع موانع کشور بوده است، گفت: ایجاد این موانع در مسیر تجارت و توسعه ایران چندین سال طول کشید و در واقع موانعی که در سال‌های دهه ۸۰ ایجاد شد، به یک‌باره نبوده است.
محمدجواد ظریف با اشاره به اینکه بار سنگینی بر دوش بخش‌خصوصی است، اظهار داشت: همان‌طور که بخش‌خصوصی بیشترین منفعت را از برجام می‌برد بیشترین هزینه هم بر عهده این بخش‌ است.
وی با اشاره به اینکه پیشنهادات بخش‌خصوصی را قبول دارم، گفت: ما یک سازمان سیاسی امنیتی بودیم و سیاست خارجی ما از این وزارتخانه یک سازمان سیاسی- امنیتی ساخته بود اما از ابتدای دولت یازدهم گفتیم که سیاست خارجی باید برای توسعه کشور باشد نه هزینه‌ای برای آن. ظریف با تاکید بر اینکه می‌خواهیم در خدمت توسعه باشیم اما ابزار کامل در اختیار نداریم، گفت: ما قائم‌مقام وزیر امور خارجه را مسوول اقتصادی قرار دادیم و به سفارتخانه‌ها هم گفتیم که براساس کار اقتصادی به شما نمره می‌دهیم و به آنها دستور دادیم که در سفارتخانه‌ها باید به روی بخش‌خصوصی باز شود.
وی همچنین با اشاره به اینکه حتی اگر به خاطر داشته باشید وقتی اتحادیه اروپا قصد داشت تحریم نفتی را اعمال کند شش ماه به خودش فرصت داد، گفت: به اشتباه تصور کردیم که این شش ماه فرصت را به ما داده است در حالی به خودش این فرصت را داد که بتواند از مسیر‌های دیگر این نفت را خریداری کند.
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه به همین دلیل دیدیم که با شروع تحریم‌ها قیمت نفت هم کاهش یافت، افزود: حتی ایالات متحده وقتی تحریم‌های نفتی ایران را اعمال کرد سایر کشورها را موظف کرد تا هر شش ماه ۲۰ درصد از خرید نفت را کم کنند و وزارت انرژی آمریکا را موظف کرد که این اقدام را رصد کند.
آثار برجام هم به تدریج اتفاق می‌افتد
ظریف با تاکید بر اینکه آنها با برنامه‌ریزی تحریم‌ها را اعمال کردند، اظهار داشت: اگر به تعاملات بانکی نگاه کنیم، از سال ۸۹ و ۹۰ ایران ۶۷۰ کارگزاری داشت که این روند به صورت تدریجی کاهش یافته و به ۵۰ کارگزاری رسیده است بنابراین زمان می‌برد تا دوباره به حالت ابتدایی بازگردد.
وی افزود: با توجه به اینکه کم شدن تعداد کارگزاری‌ها در زمان تحریم‌ها به صورت تدریجی انجام شد افزایش تعداد آنها نیز به صورت تدریجی انجام خواهد شد.
وزیر امور خارجه با اعلام اینکه تحریم‌ها به صورت تدریجی برای کشور اتفاق افتاد و کشور را از امکاناتی محروم کرد، گفت: اما در طول این مدت دنیا متوقف نبود و به حرکت خود ادامه داد.
ظریف ادامه داد: به دلیل مشکلات اقتصادی که در سال‌های پیش کشورهای آمریکا و اروپا با آن رو‌‌به‌رو بودند، بیشترین تحولات در حوزه بانکی رخ داد در حالی که ایران نه‌تنها خارج از بازی بود بلکه به دلیل اینکه در تحریم‌ها قرار داشت، ‌چندان هم نگران نبود چرا که شرایط به حال ما فرقی نمی‌کرد.
وی افزود: ناگهان با همه این مشکلات رو‌‌به‌رو شدیم ضمن آنکه قبل از تحریم‌ها هم این‌گونه نبود که کشور ما با مشکلی رو‌به‌رو نباشد. در واقع تحریم یوترن به دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی مربوط می‌شود همچنین تحریم داماتو مربوط به دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی است. وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه در همان زمان علیه ایالات متحده در دادگاه لاهه شکایت کردیم، گفت: برجام آنچه توانست این بود که این موانع را رفع کند و نکته دیگر اینکه به بهانه موضوع هسته‌ای پرونده ایران به شورای امنیت رفت و این تحریم‌ها یک فضای بین‌المللی را علیه ایران ایجاد کرد.
ظریف ادامه داد: وقتی سناتور جمهوریخواه به رهبران ایران نامه می‌نویسد که به اوباما اعتماد نکنید دلش برای ما نسوخته است بلکه می‌خواهد این پیام را به دنیا بدهد که همچنان با وجود برجام، فضای روانی خوبی برای ایران وجود ندارد.
وی افزود: اگر می‌بینیم که سناتورهای آمریکایی بیش از ۵۰ لایحه و طرح قانونی را به مجلس و سنا می‌برند به این معنی است که می‌خواهند بگویند ارتباط با ایران همچنان خطرناک است و هزینه دارد.
ظریف با اشاره به استفاده از جمله «هزینه حیثیتی کار با ایران» گفت: استفاده از این جمله در میان آنها به این معناست که موضوع فقط قوانین نیست و همکاری با ایران حیثیت ما را خراب می‌کند.
وی با اشاره به تحریم‌هایی علیه نفت، حمل‌ونقل و بانک گفت: در حوزه نفت و حمل‌ونقل توانستیم به دلیل تلاش وسیع برادران و خواهران نشان دهیم که برجام می‌تواند حرکت کند اما در حوزه بانکی همان‌طور که می‌دانید، بانک‌ها محافظه‌کار هستند و به تدریج پیش می‌روند.
ظریف با اشاره به اینکه آنها معتقد بودند تحریم‌ها بزرگ‌ترین سرمایه علیه ایران است، اظهار داشت: به هر حال موضوع این است که برجام فضایی ایجاد کرده که باید از آن استفاده کنیم. همچنین برخی سناتورهای آمریکایی به مسوولان مذاکره خودشان می‌گفتند که شما با پذیرش عبارات ایران ما را از تحریم دوباره ایران محروم کردید.
اسنپ بک راهی برای تضمین برجام
وزیر امور خارجه با اشاره به تاثیر اسنپ بک در توافق برجام گفت: اسنپ بک به معنی ضعف برجام نیست بلکه به معنای ادامه آن است و این نشان می‌دهد که ما هیچ کدام به هم اعتماد نداریم. به طور مشخص اسنپ بک راهی برای تضمین برجام است و در حال حاضر نگاه سیاست خارجی به توسعه اقتصادی کشور است.
ظریف با بیان اینکه آورده ما در برجام، برنامه هسته‌ای و آورده آنها، تحریم‌ها بود، گفت: ما برای آنکه برنامه هسته‌ای را برگردانیم نیاز به اجازه آنها نداریم و زمانی که ایران به جمع بندی برسد که ضمانتی برای این توافق وجود ندارد دوباره می‌تواند برگردد.
وی تصریح کرد: برنامه هسته‌ای در اختیار ماست و هر موقع که بخواهیم می‌توانیم بازگردیم ولی آنها برای ادامه تحریم‌ها باید یک روند طولانی را طی کنند بنابراین اسنپ بک زمینه‌ای نیست که هر فردی خواست توافق را بر هم بزند بلکه ضمانتی برای برجام است.
ظریف با بیان اینکه باید توجه کنیم که برجام در فضای کامل بی اعتمادی به نتیجه رسید، گفت: اینکه ما اعتماد نداشتیم مقطعی است اما طرف مقابل هم به ما اعتماد نداشته است به هر حال می‌دانیم که مبنای همه بحث‌ها بی اعتمادی است.
وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه ایران در حال حاضر در همه حوزه‌های کنشگر است و فقط موضوع نیست، گفت: یک زمان کشورهای در حال توسعه فقط موضوع بودند اما اکنون ما خودمان تعیین‌کننده‌ایم بنابراین این طور نیست که ما اینجا باشیم تا یک نفر برجام را نقض کند.
وی همچنین با توجه به اینکه توجه ما به فساد مالی بسیار سنگین است، گفت: یکی از اقدامات ما ایجاد یک بانک اطلاعاتی است و تلاش کردم که امکانات دنیا را شناسایی کنیم اما همزمان نیاز داریم که ارتباط بیشتری با شما داشته باشیم.
ظریف به اعزام وابسته‌های بازرگانی اشاره کرد و گفت: در این حوزه حاضریم همه جوره همکاری کنیم و در مورد صدور روادید ما بر سر یک دوراهی هستیم زیرا از یک سمت به ما برای افزایش توریست فشار می‌آورند و از سوی دیگر ما اصرار داریم تا طرف‌های مقابل هم باید محدودیت‌های روادیدی را بردارند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: از اولویت‌های ما در سفرهای خارجی لغو رواید برای توریست‌های گروهی و بازرگانان است متاسفانه در بسیاری از موارد طرف مقابل به ما تسهیلات نمی‌دهد اما اگر بخواهیم عمل متقابل کنیم با مشکلات مختلفی رو‌‌به‌رو می‌شویم زیرا صنعت توریسم هم نیاز به توسعه دارد.
ظریف در خصوص موضوع فرش نیز اظهار داشت: فرش نیز مانند هواپیماست و از تعهدات بیرونی برجام بود که در داخل برجام مطرح شد. در مورد بازگشت فرش‌های ایرانی از آمریکا مدتی بحث کردیم و به ما گفتند که مورد به مورد به آن مجوز می‌دهند اما اگر این اقدام انجام نشده است، ما آن را پیگیری می‌کنیم.
برجام نبود، بحران‌ها بیشتر می‌شد
در ادامه این نشست رییس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه اگر برجام اتفاق نمی‌افتاد شاید بحران‌های زیادی داشتیم، خطاب به وزیر امور خارجه گفت: بخش‌خصوصی به دلیل مشکلاتی که در زمان تحریم‌ها وجود داشت، قدر این زحمات شما را بیش از دیگران و به خوبی می‌داند.
کاسبی با لباس توریست
اسدالله عسکراولادی نیز در این نشست با اشاره به موضوع ارائه روادید در فرودگاه برای برخی کشورها از سوی ایران گفت: ایران به اتباع برخی کشورها روادید چند ماهه می‌دهد در حالی که آنها متقابلا این کار را انجام نمی‌دهند.
وی افزود: این افراد به عنوان توریست می‌آیند اما اقدام به کاسبی و کارآفرینی می‌کنند و شما در برخی بازارها مانند امین حضور می‌بینید که اینها مغازه باز کرده اند و کالاهای خود را می‌فروشند.
عسکراولادی در همین ارتباط به کشورهای روسیه و قزاقستان اشاره کرد و گفت: استدعا دارم اگر قرار است ما به اتباع آنها دو تا سه ماه ویزای فرودگاهی بدهیم آنها هم باید این کار را انجام دهند در غیر این صورت این موضوع قطع شود.
اعتراف به آماده نبودن دولت و بخش‌خصوصی
پدرام سلطانی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران نیز در ادامه با ارائه سه پیشنهاد برای افزایش توسعه روابط خارجی در حوزه اقتصاد، اظهار داشت: با توجه به ظرفیت هر کشور می‌توان بین وزارت خارجه و اتاق ایران یک یا دو حوزه را مشخص کنیم که تمرکز سفارتخانه‌های ما در این حوزه‌ها باشد به طور مثال در سال آینده سفارت ما در نروژ می‌تواند بر موضوع آبزیان، در ایتالیا با موضوع چرم و در سایر کشورها با موضوعات دیگر تمرکز کنند.
وی افزود: این فعالیت‌ها می‌تواند با دیدگاه انتقال تجارب و فناوری، تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری و تلاش برای توسعه صادرات انجام گیرد.
سلطانی با اشاره به اینکه ما آمادگی داریم تا تشکل‌ها را به این مباحث پیوند دهیم، تا هر ساله در دو حوزه سفارتخانه‌ها متمرکز شوند، افزود: همچنین از وزارت خارجه درخواست داریم با استفاده از ارتباطاتی که دارد برای الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت اقداماتی را انجام دهد و به نظر می‌رسد وزارت صنعت در این بخش نیاز به کمک شما دارد.
وی همچنین با اعتراف به اینکه دولت و بخش‌خصوصی برای ادامه راه برجام آماده نبودند، گفت: معتقدم شما دوی اول را به خوبی انجام دادید اما ادامه این مسیر با کندی همراه شد.