تحلیل یک پایگاه آمریکایی:
نارندرا مودی، نخست وزیر هند برای گفت وگو با مقامات عربستان سعودی در زمینه های متعدد، امروز، شنبه به عربستان سعودی سفر کرد. در همین رابطه پایگاه اینترنتی «The Wire» تحلیلی بر سفر نخست وزیر هند به عربستان و لزوم رعایت توازن در روابط دهلی با ریاض و تهران نوشته است. در این مطلب، به روابط هند با عربستان، در کنار روابط این کشور با ایران اشاره شده است.
نارندرا مودی، نخست وزیر هند برای گفت وگو با مقامات عربستان سعودی در زمینه های متعدد، امروز، شنبه به عربستان سعودی سفر کرد. در همین رابطه پایگاه اینترنتی «The Wire» تحلیلی بر سفر نخست وزیر هند به عربستان و لزوم رعایت توازن در روابط دهلی با ریاض و تهران نوشته است. در این مطلب، به روابط هند با عربستان، در کنار روابط این کشور با ایران اشاره شده است.
به گزارش «تابناک»، مقاله مذکور با یک سئوال مهم و اساسی آغاز می شود و آن سئوال این است که معنای سفر نارندرا مودی نخست وزیر هند به عربستان چیست؟
به عقیده تحلیلگر این سایت، این دیدار می تواند نشانه ای از یک تغییر استراتژی در رفتار سیاسی هند در خاورمیانه باشد. سفر نارندرا مودی به عربستان را می توان هم راستا با دیگر دیدارهای مقامات سیاسی هند از دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس و در راستای ارتقای جایگاه سیاسی هند در خاورمیانه دانست.
این دیدار سیاسی نشان از آن دارد که مقامات سیاسی هند در حال تقویت جایگاه خود در خاورمیانه هستند و تلاش دارند با همه کشورهای منطقه از سر دوستی در آیند؛ اما از آن سو، ایران به دلیل درگیری با کشورهای مصر و ترکیه و رژیم اسرائیل در مناسبات منطقه ای با هند جایگاه لازم را نیافته است.
این یادداشت اضافه می کند که سفر غیر منتظره و غافلگیر کننده نارندرا مودی به عربستان در حالی رخ داد که مودی پیش از این نیز در قالب سفری با مقامات سیاسی رژیم اسرائیل دیدار کرد و علاوه بر آن، به نظر می رسد برای سال آتی در تقویم سیاسی هند و ایران برنامه ای برای دیدار سیاسی مقامات تدارک دیده نشده است.
این یادداشت در بخش دیگری با اشاره به تاریخچه سال های اخیر روابط سیاسی ایران و هند، تأکید می کند که روابط هند و ایران نیاز به توجه بیشتری دارد. از زمان به قدرت رسیدن نارندرا مودی روابط ایران و هند به نوعی در تلاطم بوده است و در حالی که محمد جواد ظریف نخست وزیر ایران در ماه اوت سال2015 به هند سفر کرد و امیدهایی برای گسترش تعاملات بین دو کشور ایجاد شد ولی اختلافات میان ایران و هند در مورد میدان گازی «فرزاد» باعث ایجاد چالش در روابط دو کشور شد. این موضوع باعث شد تا سفرهای متعددی از سوی مقامات ارشد سیاسی هند نظیر اس جایشانکار (مقام ارشد وزارت خارجه هند)، نیتین گادکاری (وزیر کشتیرانی هند) و سوشما سواراج (وزیر امور خارجه هند) به ایران صورت بگیرد.
این یادداشت ادامه می دهد عدم همکاری میان ایران و هند و غفلت هند از جایگاه ایران می تواند هزینه های هند را در تأمین انرژی افزایش دهد و سفرهای متعدد مقامات سیاسی هند در سال گذشته میلادی نشان از نگرانی های هند در تأمین انرژی و توجه به همین موضوع داشت.
علاوه بر دغدغه هند در تأمین انرژی، زمینه دیگر همکاری میان ایران و هند بحث در مورد توسعه منطقه آزاد چابهار بود که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در سفری به هند این در خواست را از مقامات سیاسی هند اعلام کرد.
همکاری های ایران و هند با سفر وزیر حمل و نقل هند به ایران در ماه می 2015 به ایران جدی تر شد و در این سفر یک یادداشت تفاهم 85 میلیون دلاری در رابطه با منطقه آزاد چابهار به تصویب رسید. دیدارهای رئیس جمهور ایران، حسن روحانی و نارندرا مودی درسپتامبر 2014 و ژوئیه 2015 در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای نیز نشان از تلاش دو طرف برای تقویت مناسبات سیاسی و اقتصادی داشت.
با این حال، در ادامه همکاری های هند با ایران در راستای تفاهم صورت گرفته آنچنان که انتظار می رفت عملی نشد و ایران در این مسیر تلاش کرد با ترغیب سرمایه گذاران چینی برای سرمایه گذاری هند را زیر فشار قرار دهد.
اگرچه یک غفلت اساسی در سیاست های مودی در رابطه با ایران وجود دارد، اما واقعیت آن است که دولت قبلی هند به رهبری مانموهان سینگ نیز توجه زیادی به ایران نداشت. با وجود این، می توان گفت دولت قبلی هند علیرغم فشارهای آمریکا روابط بهتری با ایران داشت و همین موضوع سبب شد در 2012 سینگ به تهران سفر کند و در اجلاس جنبش عدم تعهد حاضر شود.
این یادداشت در ادامه ضمن هشدار به مقامات سیاسی هند نسبت به بی توجهی به جایگاه سیاسی ایران در منطقه اضافه می کند، در حالی که بی تفاوتی هند نسبت به ایران می تواند بخشی از سیاست های منطقه ای هند باشد، این موضوع همچنین نشانه ای از علایق جدید هند در ایجاد پیمان های سیاسی، اقتصادی و امنیتی با کشورهای حاشیه خلیج فارس نظیر قطر و عربستان سعودی دارد.
در این میان، از جمله انگیزه های دهلی نو در جریان سفر مودی به عربستان را می توان تلاش برای تقویت روابط با عربستان سعودی، تقویت امنیت داخلی هند، همکاری های ضد تروریستی، جلوگیری از پیوستن هندی ها به صفوف نظامی داعش و کمک ریاض به دهلی نو در آزاد کردن گروگان های هندی گرفته شده توسط داعش جست و جو کرد.
این سفر مقامات سیاسی هند را نباید از یک واقعیت غافل کند که گسترش رقابت عربستان و ایران و وخامت اوضاع امنیتی در خاورمیانه، سیاست های هند در غرب آسیا را به چالش خواهد کشید.
تحلیلگر این سایت در انتها نتیجه گیری می کند که شرایطی نظیر اینکه ایران بهترین راه برای اتصال هند به آسیای مرکزی و اروپا است و از سوی دیگر می تواند از بلند پروازی های پروژه چین در ایجاد یک کمربند مواصلاتی حیاتی جلوگیری کند، نیاز روزافزون هند به توجه به ایران را نمایان می کند و در این میان، هند باید در رابطه با ایران و عربستان به نوعی سیاست ایجاد تعادل و موازنه را در پیش بگیرد.
به نظر می رسد مقامات سیاسی هند دغدغه هایی نظیر پیوندهای استراتژیک میان عربستان و پاکستان را که در منطقه منافع آنها را به خطر می اندازد و موضوعاتی نظیر بحران یمن، پدیده داعش و خرید انرژی از عربستان را در این سفر در دستور کار خود داشته باشند.
