در طول بیش از دو سالی که از عمر دولت یازدهم می‌گذرد فقط چند طرح کلان از جمله بیمارستان هزار تختخوابی و خط ریلی برقی تهران - قم - اصفهان آغاز شده است.
به گزارش تابناک قم، نیمه کاره بودن ده‌ها طرح کلان در استان، مسئولان استانی و شهری را بر آن داشت که تکمیل این طرح‌ها را در اولویت قرار دهند. در طول بیش از دو سالی که از عمر دولت یازدهم می‌گذرد فقط چند طرح کلان از جمله بیمارستان هزار تختخوابی و خط ریلی برقی تهران - قم - اصفهان آغاز شده است. بعضی از طرح‌های نیمه کاره استان بیش از یک دهه عمر دارد. برخی دیگر بدون اطمینان از تامین منابع مالی و بدون نگاه کارشناسی آغاز شده‌اند. در این گزارش به بررسی اجرای 7 طرح کلان استانی و شهری پرداخته‌ایم.
بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین طرح آبرسانی
طرح انتقال آب به قم سابقه بیش از 35 ساله دارد. سال 59 بود که آیت‌الله مرعشی نجفی، شهید رجایی را در مورد انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم توصیه کرد. این ایده سبب شد کلنگ طرح انتقال آب از سال 80 در قالب تامین آب 10 شهر استان‌های قم، مرکزی و اصفهان به زمین زده شود. این طرح به دلیل احداث تونل بلند 36 کیلومتری، از ابتدای اجرای آن با مشکلاتی مواجه شد که مهم ترین آنها کمبود اعتبار بود ولی اختصاص 230 میلیون یورو برای اجرای این طرح از سوی مقام معظم رهبری به روند آن سرعت داده است. این طرح که از نظر تعدد سازه‌هایی که دارد یک ابرپروژه تلقی می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین طرح‌های انتقال آب کشور است. تاکنون هزار و 500 میلیارد تومان برای اجرای این طرح هزینه شده و برای تکمیل آن به 250 میلیارد تومان نیاز است. احمد حاج حسینی مسگر مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قم با بیان این‌که پروژه آبرسانی از سرشاخه‌های دز شامل دو طرح است، گفت: طرح اول شامل مسیر انتقال به طول ۵۳ کیلومتر است که وظیفه انتقال آب از دز به قمرود را دارد و ساخت سد کوچری هم جزو همین طرح است. طرح دوم نیز شامل آبرسانی از سد کوچری به قم است که از طریق ۱۸۰ کیلومتر خط لوله انجام می‌شود.
به گفته وی، خط لوله انتقال آب به قم به صورت ۱۰۰ درصد اجرا شده و ساخت سد کوچری بیش از ۹۰ درصد پیشرفت دارد و جاده دسترسی به سرشاخه‌ها نیز در دست احداث است. ساخت تصفیه‌خانه با پیشرفت ۴۰ درصدی و شبکه توزیع با پیشرفت ۷۰ درصدی برای این طرح در نظر گرفته شده و این پروژه عظیم در سال ۱۳۹۵ به اتمام می‌رسد.
پروژه فاضلاب قم با عمر 19 ساله
شاید هیچ پروژه‌ای را نتوان به اندازه پروژه فاضلاب مناطق 2، 3 و 6 قم سراغ داشت که زندگی روزمره اهالی این منطقه را دچار اختلال کرده باشد. جدا از مشکلات زیست‌محیطی که در این مناطق محروم ایجاد می‌شود، حفاری‌هایی که به ندرت می‌توان کارگران را در آنها دید، برای مردم عذاب آور شده است. این پروژه از سال 75 کلید خورده و در طول 19 سال کمتر از 30 درصد این مناطق را پوشش داده است. شرکت آب و فاضلاب تاکنون ۳۷ میلیون یورو اعتبارات بانک توسعه اسلامی و ۲۰ میلیارد تومان اعتبارات داخلی برای این طرح هزینه کرده و برای اتمام این طرح به 30 میلیون یورو نیاز دارد. عبدالحمید توکلی‌بینا مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان قم، کندی اجرای این طرح را به دلیل زمان‌بر بودن اقدامات زیربنایی اما این مسئول در جای دیگری گفت: برای عملکرد موفق در این حوزه، شرکت آب و فاضلاب نیاز به اعتبارات داخلی بیشتری دارد.
وی با بیان این‌که در تعهدات قرارداد با بانک توسعه اسلامی بخشی از اقدامات احداث شبکه فاضلاب به عهده دولت گذاشته شده که دولت همیشه از سهم خود عقب‌تر بوده است، تاکید کرد: شرکت آب و فاضلاب امسال به ۱۳ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد اما در بودجه تنها ۶ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
نجات مترو با فروش اوراق مشارکت
یک سال از زمان بندی اعلام شده برای اتمام ساخت مترو قم گذشت. این طرح از سال 88 آغاز شده و قرار بود در بازه زمانی 5 ساله به مرحله جابه‌جایی مسافر برسد اما پیمانکار این طرح که قرارگاه خاتم الانبیاء است با بی‌پولی سازمان قطار شهری و البته سیاست دولت قبل در حمایت از مونوریل مواجه شده است.
به گفته ولی الله بیاتی رئیس شورای اسلامی شهر قم، در سال‌های 90 و 93 حدود ۹۰ میلیارد تومان اعتبار به این طرح اختصاص یافت و در سال جاری قرار شد 330 میلیارد تومان اوراق مشارکت برای تامین اعتبار این پروژه فروخته شود. وی ابراز امیدواری کرد که با توجه به تزریق اعتبار مناسب به این طرح، خط یک مترو قم به طول 6 کیلومتر در آینده‌ای نزدیک به بهره‌برداری برسد. متروی قم در دو فاز (مسیرهای قلعه کامکار- میدان مطهری و میدان مطهری – جمکران) تعریف شده است. در طول این مسیرها ۱۴ ایستگاه طراحی شده و در فاز اول تاکنون نزدیک 4/5 کیلومتر حفاری انجام شده است. تاکنون حدود 140 میلیارد تومان برای این پروژه هزینه شده و اتمام آن نیاز به 960 میلیارد تومان اعتبار دارد.
پروژه هزار داستان مونوریل
نام مونوریل با فشارهای سیاسی و فنی دولت دهم در اجرای این طرح گره خورده است. به جرات می‌توان گفت که هیچ پروژه‌ای در استان قم به اندازه مونوریل، مدافعان و مخالفان سرسخت نداشته است. مخالفانی که به کمتر از جمع کردن ستون‌های مونوریل رضایت نمی‌دهند و از این ضرب المثل استفاده می‌کنند که «جلوی ضرر را هر جا که بگیری منفعت است» و موافقانی که مخدوش کردن هویت پیرامونی حرم مطهر برای آنها اهمیت چندانی ندارد. اولین پروژه مونوریل کشور سال ۸۹ آغاز شده و قرار بود در مدت 5 سال به مرحله بهره‌برداری برسد و در دو سال اخیر با وجود این‌که شواهدی برای تکمیل این طرح دیده نمی‌شد ولی مسئولان استانی و شهری چندین بار برای بهره‌برداری از این طرح، وقت تعیین کردند. به گفته حسن بختیاری نایب رئیس شورای اسلامی شهر قم، این پروژه در قرارداد اولیه با مبلغ ۱۸۰ میلیارد تومان و در مدت زمان ۳۰ ماه طراحی شد اما هیچ‌گاه این اعداد محقق نشد. در ماه‌های اخیر سکوت سنگینی بر این طرح حکم‌فرما شده و به اعتقاد نایب رئیس شورای اسلامی شهر قم، این پروژه ابهامات بسیاری دارد که باید از سوی استاندار به عنوان رئیس شورای سازمان قطار شهری برطرف شود.
فرودگاه قم در بحران
فرودگاه بین‌المللی قم اگرچه عنوان «ساخت اولین فرودگاه ساخته شده کشور از سوی بخش خصوصی» را دارد ولی در مسیر اجرای این طرح مشکلاتی به وجود آمده که مدیر پروژه از آن به عنوان کارشکنی در ساخت شهر فرودگاهی یاد می‌کند. عملیات ساخت این پروژه از سال 89 آغاز شد و قرار بود فاز اول آن در بازه زمانی 5 ساله به پایان برسد تا ظرفیت جابه‌جایی سالانه یک میلیون و 200 هزار نفر را ایجاد کند، اما به گفته نصیر نصیری‌پور، این پروژه در مرحله روسازی و آسفالت باند پرواز بود که با شکایت سه واحد مرغداری متوقف شد. مدیر پروژه فرودگاه قم تاکید کرد: مسئولانی که وعده همکاری در تامین زیرساخت‌های آب، برق، گاز و تلفن را داده بودند در این زمینه کارشکنی کردند. تاکنون برای اجرای این طرح 500 میلیارد تومان هزینه شده و اتمام فاز نخست آن 150 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. برای سرمایه‌گذاری که حاضر است 4 هزار میلیارد تومان در این طرح هزینه کند، توقف ساخت این پروژه زیان‌آور خواهد بود.
راه‌آهن سریع‌السیر برقی تهران - قم - اصفهان
عملیات ساخت خط ریلی سریع‌السیر برقی تهران - قم - اصفهان روز چهارشنبه ۶ اسفند در اولین برنامه سفر دو روزه رئیس جمهور به قم آغاز شد و حجت‌الاسلام حسن روحانی پس از پیاده‌شدن از قطار و استقبال رسمی مسئولان استانی و شخصیت‌های حوزوی، دستور ساخت این پروژه را صادر کرد.
به گفته فرشاد زادخور مدیرکل راه آهن استان قم، این پروژه به طول ۴۱۰ کیلومتر به صورت دو خطه اجرا می‌شود و قرار است قطارهایی با سرعت 300 کیلومتر در ساعت، زمان سفر از تهران به اصفهان را به یک ساعت کاهش دهند. پیمانکار این پروژه شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور است و گفته می‌شود این پروژه که باید در طول 4 سال به پایان برسد، اکنون ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. زادخور معتقد است که با راه‌اندازی این خط ریلی سالانه حدود ۶۵ میلیون لیتر در مصرف سوخت و سالانه ۸ هزار و ۱۲۵ میلیارد ریال در بخش‌های مختلف صرفه‌جویی می‌شود.
بیمارستان هزار تختخوابی؛ وعده رئیس جمهور
ساخت بیمارستان هزار تختخوابی یکی از وعده‌های رئیس جمهور در سفر سال گذشته به قم بود که در اجتماع مردم بیان شد. در حال حاضر علاوه بر جانمایی زمین این بیمارستان در منطقه پردیسان، قرارداد طراحی و ساخت آن از سوی بانک پاسارگاد با یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های طراحی و ساخت بیمارستان در اروپا به امضا رسیده است. گفته می‌شود این مجموعه بیمارستانی گسترده به همراه امکانات اقامتی، دو هتل و یک دانشگاه علوم پزشکی، ظرف مدت سه سال آینده ساخته و به بهره‌برداری خواهد رسید و این بیمارستان با همکاری دانشگاه علوم پزشکی وین، تبدیل به یکی از بهترین بیمارستان‌های خاورمیانه خواهد شد. سید حسن قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که چندی پیش برای ارائه گزارش حادثه منا به دیدار مراجع تقلید رفته بود در حاشیه این دیدار به خبرنگاران گفت که کار تدوین نقشه بیمارستان هزار تختخوابی در حال انجام است. وی با بیان این‌که امور مقدماتی ساخت بیمارستان هزار تختخوابی قم به خوبی پیش می‌رود، ابراز امیدواری کرد که پس از شروع گودبرداری و کار اجرایی، سرعت احداث این بیمارستان بالا رود. طرح‌های کلان دیگری هم هست که از دولت‌های قبل برای دولت یازدهم به ارث مانده که اگر به اتمام برسد زیرساخت‌های استان را تا حد قابل قبولی ارتقا می‌دهد.
منبع: همشهری قم
