طول سواحل کشور به 5 هزار و 800 کیلومتر میرسد که 890 کیلومتر آن در شمال و مابقی در جنوب ایران قرار دارد. مناطقی که علاوه بر ظرفیت 700 هزار تنی برای تولید ماهی، کشش این را دارند که با صنایع آبزیپروری و پرورش ماهی در قفس به تولید حتی بیش از یک میلیون تن در سال هم دست یابند؛ پتانسیلی که علاوه بر شکوفایی اقتصاد غیرنفتی به فرمایش مقام معظم رهبری در راستای تحقق گام دوم انقلاب اسلامی قرار دارد و در کنار رونق تولید میتواند کمک بزرگی هم به اشتغالزایی کند.
5 هزار و 800 کیلومتر از مرز کشور به سواحل استانهای مازندران، گیلان، گلستان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان اختصاص داده شده است. مناطقی که علاوه بر برخورداری از ظرفیتهای اقتصادی فراوان در زمینه گردشگری و استقرار صنایع آبدوستی، چون پتروشیمی و پالایشگاه نفت و گاز میتواند ظرفیت خوبی را هم در راستای تولیدات غیرنفتی همچون پرورش ماهی در قفس ایجاد کند؛ ظرفیتی که در حال حاضر تنها از 700 هزار تن از آن در سال استفاده میشود و به فرمایش مقام معظم رهبری در راستای اجرای گام دوم انقلاب ضروری است مابقی ظرفیتهای موجود در سواحل نیز فعال شود.
در این خصوص کارشناسان معتقدند که علاوه بر ظرفیت فعلی 700 هزار تنی سواحل برای پرورش ماهی، امکان تولید بیش از یک میلیون تن ماهی در قفس هم وجود دارد. قابلیت مهمی که برای سرمایهگذاری، اشتغال، تولید و صادرات نیز میتوان از آن بهره برد و معضلاتی، چون تکیه بر اقتصاد تکبعدی نفتی و بیکاری را هم کاهش داد.
**رشد 40 برابری فعالیتهای شیلاتی
البته تأکید مقام معظم رهبری به ضرورت توجه به صنایعی، چون آبزیپروری به این معنا نیست که تا پیش از این چنین صنایعی مورد غفلت بودهاند؛ چراکه طی این 40 سال پیروزی انقلاب اسلامی همواره صنایع غیرنفتی مورد توجه بودهاند و سالانه بیش از یکمیلیون و 200 هزار تن ماهی به روش صید و هم به روش پرورشی تولید و عرضه میشده که در این راستا کارشناسان اذعان دارند صنایع آبزیپروری به نسبت سال 57 با رشد 40 برابری مواجه شده است. با این حال همچنان از تمام این ظرفیت به درستی بهرهوری نشده و امام خامنهای نیز خواستار توجه تمام و کمال به همین ظرفیتهای بالقوه هستند. در این راستا نبیالله خونمیرزایی، معاون وزیر و رئیس سازمان شیلات با اشاره به وضعیت تولید ماهی در قفس میگوید: «هنوز از برنامه چشمانداز تولید و پرورش ماهی در قفس با توجه به ظرفیتهای موجود فاصله داریم.»
گفتنی است که پرورش ماهی در قفس یکی از روشهای پرکاربرد برای پرورش آبزیان در دنیا شناخته میشود که در کنار معایب قابل کنترلی همچون وابستگی رشد ماهی به میزان دمای آب در قفس و احتمال آسیب دیدن ماهیان به واسطه سودجویان و ورود آلودگی به منابع آبی درون قفس، مزایای ویژهای هم دارد. در این راستا کارشناسان معتقدند که پرورش ماهی در قفس با هزینه پایینی انجام میشود و به واسطه سیستمهای مداربسته مدیریت آن آسانتر و کمهزینهتر خواهد بود. همچنین میتوان به سادگی تغذیهماهیها و سلامت آنها را هم مدام مورد بررسی قرار داد. مضاف بر تمام این موارد پرورشدهندگان ماهی میتوانند در استخرهای مجزا انواعی از ماهیان را به صورت همزمان پرورش دهند و روانه بازار کنند.
**وجود ظرفیت یک میلیون تنی ماهی
گفتنی است که پرورش ماهی در دنیا با هدف تولید اقتصادی تحت چهار سامانه انجام میشود که شامل پرورش در استخرهای روباز خاکی و پرورش در استخرهای سرپوشیده گلخانهای، در تانک یا در قفس میشود. همه این تنوعها دست تولیدکنندگان را برای فعالیت با توجه به ویژگیهای محیطی و ظرفیتهای موجود باز میگذارد تا ماهیانی بازارپسندتر پرورش دهند. ماهیانی که علاوه بر تأمین نیاز داخلی میتوانند روانه بازارهای خارجی شوند و برای کشور ارزآوری خوبی را رقم بزنند. در حال حاضر در استان مازندران با توجه به طول 350 کیلومتری نوار ساحلی ظرفیت تولید 200 هزار تن ماهی در قفس پیشبینی شده است.
رقمی که در استانهای دیگر با توجه به کاهش یا افزایش طول سواحل متغیر است. کارشناسان در این خصوص ظرفیت تولید در گیلان با 300 کیلومتر نوار ساحلی را 200 هزار تن، در گلستان با 300 کیلومتر ساحل 40 هزار تن، در هرمزگان با هزار و 50 کیلومتر ساحل 120 هزار تن، در بوشهر با 500 کیلومتر ساحل 30 هزار تن، در سیستان و بلوچستان با 300 کیلومتر ساحل 300 هزار تن و در خوزستان با 250 کیلومتر ساحل 5 هزار تن ماهی عنوان میکنند؛ ظرفیتی که مجموعاً حدود یک میلیون تن ماهی میشود و در صورت توجه ویژه مسئولان حتی امکان تولید بیش از این هم وجود دارد.
**موقعیت ایران برنامهریزی میطلبد
لازم به ذکر است که ایران با برخورداری از تنها یک درصد جمعیت دنیا بیش از 7 درصد ذخایر معدنی جهان را به خود اختصاص داده است. منابع زیرزمینی، موقعیت ویژه جغرافیایی با داشتن 15 کشور همسایه، سواحل دریایی طولانی و حاصلخیزی خاک و به همان میزان وجود تنوع در محصولات کشاورزی که هر یک میتوانند ظرفیت بزرگی را برای فعالیتهای اقتصادی و رونق تولید پیش پای سرمایهگذاران و مسئولان کشوری قرار دهد؛ منابعی که برای بهرهمندی از آنها فقط نیازمند برنامهریزی و سیاستگذاریهای مناسب از سوی کارشناسان خواهیم بود.
برنامهریزیهایی که میتواند ایران را به کشور فوقپیشرفته و قدرتمند در منطقه تبدیل کنند. اولین گام برای بهرهمندی از این ظرفیتها نیز توجه به تک تک استانها و قابلیت آنها از سوی متولیان است؛ کاری که قرار است در گام دوم انقلاب انجام شود.
منبع: روزنامه جوان؛