این روزها اگر حتی در بزرگترین شهرهای استان مازندران سری به خیابانها اصلی و کوچههای فرعی بزنید، نخستین تصویری که در مقابلتان قرار میگیرد، خروج فاضلاب خانگی و جاری شدن آن در خیابان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم است، فاضلابی که با خود از کف و کثیفی شست و شوی خودرو گرفته تا چربی سینک ظرفشویی و روشویی و حتی چرک مرده های استحمام و دیگر موارد را به همراه دارد تا زخم عمیق تری بر زیبایی چهره خیابان ها استان بزند.
البته این مشکل تنها مختص شهرها نیست و به روستاهای استان نیز سرایت کرده است و رفته رفته خیابانها و کوچه پس کوچه های روستاهای مازندران را که روزگاری به زیبایی مشهور بودند به سیطره خود در خواهد آورد.
آمارها بیش از هر چیز دیگر بیانگر مشکلات فاضلاب مازندران است که گریبانگیر کوچه به کوچه شهر و روستای استان است.
بر اساس آخرین آمار تنها ۱۵ درصد از جمعیت شهری استان از شبکه استاندارد فاضلاب (اگو) برخوردار هستند و فقط یک روستا از میان سه هزار روستای استان از این شبکه بهره میبرند.
این میزان شبکه فاضلاب استاندارد در مازندران با توجه به تراکم جمعیتی زیاد و همچنین میزبانی از سالانه بیش از ۲۰ میلیون مسافر، مهمان و گردشگر خود بیانگر علت اصلی رها سازی فاضلاب خانگی در فضای آزاد است، بویژه اینکه استفاده از چاه برای دفع فاضلاب هم به خاطر بالابودن سطح آبهای زیرزمینی چندان با دوام نیست. علاوه بر این بسیاری از واحدهای مسکونی در مازندران شخصی ساز است و نظارتی بر سیستم دفع فاضلاب صورت نمی گیرد.
با این وصف، علت هر چه که باشد پرسش این است که چرا دستگاههای متولی و ناظر مانند شهرداری ها که بابت کسب درآمد از ریز و درشت امکانات شهری به بهانه حقوق شهروندی یقه درانی می کنند، در این مورد هیچ اقدامی انجام نمی دهند؟
مسئولیت ناپذیری بلای جان مدیریت فاضلاب استان
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مازندران با بیان اینکه مدیریت فاضلاب بر عهده شرکت و آب و فاضلاب و شهرداریها است، گفت: متأسفانه همواره این ۲ دستگاه مسئولیت این امر را به دیگری موکول کرده و از زیر بار مسئولیت شانه خالی میکنند.
دکتر محسن اعرابی تاکید کرد: هر ساله از سوی واحدهای بهداشت شهرستانها تذکرات متعددی بابت مدیریت فاضلابهای خانگی رها شده در خیابانها به شهرداریها و اداره آب و فاضلاب ارسال میشود، اما همواره مورد بی توجهی قرار میگیرد.
وی با عمیق و بحرانی دانستن مسئله فاضلاب در استان مازندران گفت: زشتی خیابانها کوچکترین مشکل ناشی از رها سازی فاضلاب خانگی به خیابانها است. انتشار بیمارهای متعدد و خطرناک یکی دیگر از پیامدهای رها سازی فاضلاب خانگی است. کودکان که همواره در کوچه و خیابان در حال گشت و گذار و بازی هستند بیش از همه در معرض خطر و آسیب قرار دارند.
اعرابی سطح بهره برداری از فاضلاب را در استان مازندران بسیار کم دانست و افزود: در حالی که میانگین بهره برداری در کشور ۵۰ درصد است، اما فقط ۱۵ درصد از جمعیت شهری مازندران از سیتسم دفع استاندارد فاضلاب برخوردارند.
اهمیتی به هشدارهای محیط زیست داده نمیشود
مدیرکل محیط زیست مازندران ضمن اشاره به اینکه تا کنون هشدارهای بسیاری در مورد رهاسازی فاضلاب و خطرات زیست محیطی داده شده است، گفت: متأسفانه گویی این هشدارها برای مسئولان امر هیچ معنایی ندارد.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی افزود: متولی فاضلابهای سطحی شهرداریها و فاضلابهای زیرسطحی و رودخانه ها نیز شرکت آب و فاضلاب است که همواره از زیر بار مسئولیت شانه خالی میکنند.
وی اظهار داشت: فاضلابهای سطحی نیز همانند زیر سطحی خطرناک و آلوده هستند و باید شهرداریها نسبت به این موضوع مسئولیت پذیر باشند.
مدیرکل محیط زیست مازندران تاکیدکرد: هشدارها، اخطارها و تذکرات دیگر از مرز شماره گذشته است، اما قدرت اجرایی و جدی گرفتن این هشدارها بسیار پایین است.
رهاسازی فاضلاب در خیابان غیر قانونی است
سرپرست شرکت آب و فاضلاب شهری مازندران به خبرنگار ایرنا گفت: رهاسازی فاضلاب خانگی در خیابان و حتی رودخانهها ممنوع است و باید شهرداریها و دستگاه های متولی با آن برخورد کنند.
مجید عبدالهی افزود: چنانچه این موضوع در حیطه کار آب و فاضلاب باشد در صورت شکایت مردمی و یا مشاهده بازرسان این شرکت، با متخلفین برخورد میشود.
وی گفت: متأسفانه فاضلاب شهری استان کمبودهای شدید دارد که برای کاهش این ضعفها هزینههای بسیاری لازم است.
سرپرست شرکت آب و فاضلاب شهری مازندران با بیان اینکه در حال حاضر فاضلاب ۱۴ شهر استان در حال توسعه و نوسازی است، افزود: برای این ۱۴ شهر با توجه به افزایش قیمتها بیش از ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار لازم است.
به گفته او برای هر متر شبکه فاصلاب در حوزه شهری ۲۰ میلیون ریال اعتبار نیاز است که این میزان در مناطق روستایی ممکن است تا سه برابر افزایش یابد.
عبدالهی با اشاره به اینکه این میزان اعتبار با توجه به اینکه فاضلاب در کشور امری درآمد زا نیست از توان دولت و استان خارج دانست و ادامه داد: تا کنون با بانک توسعه اسلامی برای تأمین اعتبار تفاهمنامه هایی منعقد شده است که خوشبختانه پیشرفت قابل توجه داشته و در حال پیگیری دریافت اعتبار هستیم.
وی مشکلات و موانع حوزه توسعه فاضلاب استان مازندران را بزرگ عنوان کرد و گفت: عوامل متعددی همچون بالا بودن سطح آب، سست بودن زمین و نشست خاک، شیب کم و متناقض شهرهای مازندران همواره نه تنها ساخت شبکه فاضلاب را پرهزینه کرده، بلکه در برخی مواقع با چالش روبرو میکند.
سرپرست شرکت آب فاضلاب شهری مازندران با بیان اینکه فاضلاب سطحی در حوزه شهرداریها است، افزود: در کنار اینکه شهرداریها باید وظایفشان در حوزه فاضلاب سطحی را انجام دهند، مردم نیز برای زندگی در محیط سالم و حفظ حقوق شهروندی یکدیگر از رهاسازی فاضلاب خانگی خود جلوگیری کنند.
عبدالهی با اشاره به اینکه علت رهاسازی فاضلاب خانگی به خیابانها فقدان شبکه گسترده فاضلاب و همچنین عدم پیوستن به مناطق اگوکشی برای عدم پرداخت عوارض فاضلاب است، تصریح کرد: یکی از منابع درآمدی برای احداث فاضلابها میتوانند خود مردم باشند که با پرداخت حق فاضلاب در توسعه شبکه کمک کنند.
ایرنا