در حالی که چندی پیش مقامات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از ممنوع شدن فروش آیفون و جمع آوری گوشی های هوشمند اپل از بازار ایران در پی اجرای طرح رجیستری موبایل در کشور خبر داده بودند بازتاب و تبعات این موضوع تنها محدود به سطح رسانه های داخلی و شبکه اجتماعی نشد. اکنون رسانه های خارجی نیز این موضوع را مورد توجه قرار داده و با دید انتقادی به آن نگاه کرده اند.

به گزارش «تابناک» موضوع ممنوعیت فروش آیفون در ایران بعد از اجرایی شدن طرح رجیستری موبایل در کشور از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به عنوان متولی اصلی طرح، طی چند روز گذشته منجر به بحث و جدل های فراوانی شده است.

بر این اساس که عباس نخعی مدیر کل دفتر مبارزه با قاچاق کالای هدف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفته بود اگر تا روز اجرای طرح رجیستری، اپا اقدام به ثبت نمایندگی رسمی در کشور نکند، قطعاً تمام گوشی‌های تلفن همراه این برند جمع‌آوری خواهند شد و به هیچ عنوان قابلیت رجیستر شدن را نخواهند داشت.

نخعی تاکید کرده بود که ابلاغ جمع‌آوری گوشی‌های تلفن همراه این برند از بازار داده شده است. امروز نیز سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرد که با اجرا شدن طرح رجیستری موبایل از ابتدای مرداد تمام گوشی های آیفونی که به تازگی قرار است وارد بازار مصرف شود، به دلیل نداشتن نمایندگی رسمی در کشور قابل استفاده نخواهد بود.

استفاده از آیفون هم اکنون نیز غیر قانونی است!

قاسم خورشیدی اعلام کرد 28 اردیبهشت امسال دو ماه به وزارت ارتباطات زمان داده شد که این طرح نهایی و اجرا شود و سپس قرار شد پایلوت طرح رجیستری از ابتدای مرداد ماه آغاز شود و عملیات اصلی آن ظرف یکی دو ماه بعد انجام شود.

خورشیدی گفت: بر اساس قانون امور صنفی و حمایت از مصرف کنندگان هر کالای وارداتی که در کشور توزیع می شود، باید شبکه و زنجیره خدمات پس از فروش داشته باشد که تلفن آیفون مربوط به شرکت اپل نمایندگی رسمی در کشور ندارد و سرویس دهی به این برند حتی اکنون نیز مغایر با قانون است.

وی نیز تاکید کرده است: با آغاز به کار عملیات رجیستری موبایل، به گوشی های تلفن همراه آیفونی که جدید وارد مدار مصرف می شود، سرویس دهی نخواهد شد مگر اینکه نمایندگی این برند در ایران تاسیس شود، البته ما منع قانونی برای ارایه نمایندگی به این برند را نداریم، مگر اینکه سیاست های وزارت صنعت در این زمینه چیز دیگری باشد.

بازتاب تصمیم مسئولان ایرانی در رسانه های خارجی

این موضوع و تصمیمات مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا در نوع خود جالب توجه بوده و تعجب بسیاری از کاربران و مشتریان گوشی های هوشمند را برانگیخته است. اما بازتاب این اقدام تنها محدود به افکار عمومی داخل نیز نمیشود.

روزنامه Japan Times برای اولین بار این موضوع را در سطح رسانه های خارجی مطرح کرد که دولت در ایران در پی اجرای طرح رجیستری تصمیم به ممنوعیت فروش گوشی های آیفون گرفته است. در حالی که این نشریه به موضوع طرح رجیستری اشاره کرده است اما به شکلی جالب توجه تناقض اساسی موجود در این تصمیم مسئولان ایرانی را ذکر کرده و گفته است: با این همه این ممنوعیت خدمات رسانی و فروش عطف به ما سبق نشده و مشمول گوشی های آیفون که پیش از این در ایران فروخته شده، «چه به شکل قانونی یا قاچاق» نمیشود.

از سوی دیگر رسانه های خارجی فعال در حوزه فناوری و ارتباطات نیز به پوشش این موضوع پرداخته اند و جلوتر از همه وب سایت Apple Insider توجه ویژه ای به این موضوع کرده است.

این نشریه نیز با مطرح کردن موضوع رجیستری در ایران، به شکلی جالب توجه به خلا های موجود در تصمیم به ممنوعیت فروش آیفون در ایران اشاره کرده است و نوشته: دولت ایران مشخص نکرده است که چگونه قرار است دستگاه های ثبت نشده را شناسایی کند. اما به نظر این کار از طریق یک سیستم ارجاع دهی به ID دستگاه ها به همراه پایگاه داده مبارزه با قاچاق و شبکه تلفن همراه صورت خواهد گرفت.

وب سایت Apple Insider تشریح میکند: در حالی که اپل تا کنون هیچ حضور رسمی در بازار ایران نداشته است اما محصولات این شرکت در بازار ایران و از طریق خرده فروش های غیر قانونی محبوبیت بسیاری دارد. اپل نیز مانند سایر شرکت های آمریکایی بر اساس قانون تحریم ها از مراوده اقتصادی با ایران منع شده بود و این در حالی است که گزارشها نشان میدهد از سال 2012 به شکلی فزاینده بازار زیرزمینی محصولات اپل در ایران رایج بوده است.

این نشریه اشاره کرده است که در سال 2014 اپل اقدامات را برای ایجاد یک شبکه خرده فروشی رسمی در ایران برای فروش محصولات خود صورت داد اما هنوز نمایندگی رسمی این شرکت در ایران وجود ندارد.

تبعات منفی تصمیم مسئولان بر بازار موبایل ایران

کاملا مشخص است که بازتاب بین المللی ممنوعیت فروش آیفون در ایران تا چه حد میتواند برای بازار کشور تبعات منفی در پی داشته باشد. انتشار این گونه اخبار در سطح بین المللی قطعا ریسک فعالیت شرکت های مختلف در بازار فناوری و کالای دیجیتال کشور را افزایش میدهد زیرا در جایی که این شرکت ها دقیقا نمیدانند که در آینده دور یا نزدیک قرار است با چه قوانین و تصمیمات جدیدی مواجه شوند، هرگز ریسک سرمایه گذاری جدی در بازار ایران را قبول نخواهند کرد.

این امر در کنار این مسئله مهم مطرح است که خروج شرکت های بزرگی مانند اپل از بازار ایران – در حالی که مشکلات بر سر ایجاد نمایندگی این شرکت و سایر شرکت های آمریکایی مانند مایکروسافت بسیار اساسی است – منجر به آن خواهد شد که جای این محصولات با رقبای اصلی کره ای و چینی آنها پر شود.

این امر به معنی اعطای یک رانت نا خواسته به این کشورها و از بین بردن فضای رقابت در بازار موبایل و کالای دیجیتال کشور است. با این همه آنچه مشخص است این است که تصمیم مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا برای اجرایی کردن این طرح قطعی شده و بدون توجه به تبعات طرح، قرار است به زودی استفاده از هرگونه گوشی هوشمند آیفون – که البته به گفته مقامات این نهاد تا کنون هم غیر قانونی بوده است – به کلی متوقف شود.